به گزارش پایگاه خبری حیات به نقل از فارس؛ روند حذف دلار از چرخه مبادلات جهانی با شتابی بی‌سابقه پیش می‌رود. در رأس این تغییرات، روسیه و چین به‌عنوان دو بازیگر کلیدی نظام مالی بین‌الملل، سیاست‌هایی راهبردی برای کنار گذاشتن دلار در پیش گرفته‌اند. این دو کشور به‌صورت رسمی از استفاده از ارزهای ملی در تبادلات دوجانبه حمایت می‌کنند و توسعه زیرساخت‌های پرداخت غیردلاری را در دستور کار خود قرار داده‌اند.چین از طریق سیستم پرداخت بین‌بانکی CIPS، جایگزینی برای سوئیفت ایجاد کرده که تاکنون بیش از ۱۲۰۰ بانک در ۱۰۰ کشور به آن متصل شده‌اند. همچنین طبق آمار بانک مرکزی چین، در پایان سال ۲۰۲4، بیش از ۴۹ درصد مبادلات تجاری چین با روسیه با ارزهای ملی (یوان و روبل) انجام شده است. در همین حال، بانک مرکزی روسیه اعلام کرده که سهم دلار در تجارت خارجی این کشور از ۸۰ درصد در سال ۲۰۱۳ به کمتر از ۳۴ درصد در ۲۰۲۳ کاهش یافته است (منبع: بانک مرکزی روسیه، ۲۰۲۳).بلومبرگ در این باره نوشت: گروه بریکس که اکنون با ورود اعضای جدیدی مانند ایران، عربستان، امارات، مصر و اتیوپی به بریکس پلاس تبدیل شده، توسعه یک ارز مشترک یا سامانه پرداخت چندملیتی بر پایه ارزهای ملی را اولویت قرار داده است. به گفته "دیلما روسف"، رئیس بانک توسعه بریکس، این نهاد در حال کار بر روی طرحی است که امکان تسویه مبادلات تجاری میان اعضا را بدون نیاز به دلار فراهم کند.
کشورهای مشترک‌المنافع (CIS) نیز در این مسیر گام‌هایی مؤثر برداشته‌اند. روسیه، بلاروس، قزاقستان و ارمنستان استفاده از روبل را در مبادلات دوجانبه افزایش داده‌اند. برخی گزارش‌ها حاکی است که در سال ۲۰۲۳ بیش از ۷۰ درصد مبادلات میان روسیه و بلاروس با روبل صورت گرفته است. این روند در دیگر کشورها نظیر قرقیزستان و تاجیکستان نیز در حال گسترش است.در همین راستا، سازمان همکاری شانگهای (SCO) به‌عنوان یک نهاد اقتصادی و امنیتی تأثیرگذار، در اجلاس تابستان ۲۰۲۴ بر حذف دلار از مبادلات میان اعضا و توسعه ابزارهای تسویه مالی بومی تأکید کرد. کشورهایی مانند ایران، هند، پاکستان و چین همگی به استفاده از ارزهای ملی در مبادلات تجاری دوجانبه تمایل نشان داده‌اند.برای کشورهایی که تحت تحریم قرار گرفته‌اند، استفاده از دلار نه تنها مزیت نیست، بلکه تهدیدی جدی علیه امنیت اقتصادی محسوب می‌شود. ایالات متحده بارها از سلطه دلار برای اعمال فشار سیاسی استفاده کرده و دسترسی کشورهایی مانند ایران، روسیه و ونزوئلا را به سیستم مالی بین‌المللی قطع کرده است. در چنین فضایی، توسعه ابزارهای مالی مستقل یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است، نه انتخابی داوطلبانه.کشورهای تحریم‌شده اکنون در حال بازطراحی معماری مالی خود هستند. برای مثال، ایران با چین و روسیه توافق‌نامه‌هایی برای تسویه با یوان و روبل امضا کرده و به سامانه پیام‌رسان مالی روسیه (SPFS) متصل شده است. هم‌زمان، مذاکرات برای اتصال ایران به CIPS چین نیز ادامه دارد.
آنچه اکنون در جهان در حال وقوع است، یک بازآرایی بنیادین در نظم مالی جهانی است؛ بازآرایی‌ای که به رهبری کشورهای بریکس، و با انگیزه مقاومت در برابر تهدیدات مالی غرب، مسیر تحقق جهانی چندقطبی و مستقل از سلطه دلار را هموار می‌سازد. حذف دلار دیگر یک پروژه سیاسی یا ایدئولوژیک نیست؛ بلکه واکنشی منطقی به شرایطی است که خود غرب با استفاده ابزاری از دلار به وجود آورده است.
نظر شما